estherhugenholtz | Entries tagged with book review

'The House of Secrets - the Hidden World of the Mikveh' van Israëlische schrijfster Varda Polak-Sahm leest weg als een spannend meisjesboek. Zo spannend dat de lezer er zelfs rooie oortjes van kan krijgen.

Polak Sahm's verslag van de wondere wereld van het mikwe houdt ergens in het midden tussen een (amateur) etnografie en een bespiegeling rondom gender, seksualiteit en spiritualiteit. Het gedurfde verslag neemt de lezer mee op een ware ontdekkingsreis naar een geheime en intieme wereld waar erotiek en religiositeit diep verweven zijn.

De auteur heeft een tijdlang onderzoek gedaan bij een aantal Ultra-Orthodoxe mikwedames in Israël en heeft als seculiere Jood geprobeerd een geheel andere wereld op papier te vangen. Dit is goed gelukt. In haar boek geeft ze op persoonlijke en boeiende wijze hun wereld vol tegenstrijdigheden weer. Tegenstrijdigheden tussen de oprecht vrome mikwedames en de seculiere kalles (bruidjes) die met lood in hun schoenen naar het rituele bad gaan om aan de eisen van het rabbanoet (Israëlisch opperrabbinaat) te voldoen. Tegenstrijdigheden tussen de (relatieve) macht en autonomie die de mikwedames hebben in het bestieren van het mikwe en het onwrikbare gezag van de rabbijnen boven hen. Tussen vertrouwen en macht, liefde en plicht, hoop en angst, eros en God. Polak Sahm vervlecht dit alles kundig in een pakkend narratief en etaleert hiermee haar talent als verhalenvertelster. Ook weeft ze in dit verhaal haar eigen ontdekkingstocht naar het mikwe. Hierdoor wordt het boek ook een soort ego-document.

De vrouwen in het boek belichamen al deze tegenstellingen. Van de sexy seculiere echtgenote die koket in haar rode minirokje toch trouw maandelijks het rituele bad bezocht tot de diep gelovige vrouwen die met bedekt haar discreet en ingetogen gebruik maken van het mikwe. Van Ashkenazim tot Sefardim, vroom en vrij, jong en oud. Ontroerend zijn de verhalen over een zwaar lichamelijke gehandicapte bruid die ondanks alles toch naar het mikwe komt en hilarisch zijn de anekdotes over Amerikaanse aanhangsters van het Kabbalah Center die toegang tot de levende wateren van het mikwe zoeken.
Het boek is ontwapenend in zijn eerlijkheid en daardoor behoorlijk pittig in zijn openbaringen. Ja, dit boek gaat over seksualiteit en is behoorlijk expliciet in de beschrijving daarvan. Seksualiteit en het mikwe zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Maar het gaat vooral om hoe (religieuze) vrouwen omgaan met hun lichaam, God, hun gemeenschap en zijn (soms stringente en patriachale) wetten. Het is een intiem portret van hoe deze vrouwen hun cyclus en hun huwelijkse plichten ervaren. 'The House of Secrets' is een intens en vurig relaas.

De eerdergenoemde tegenstellingen spatten van de bladzijden en dit is dan ook meteen één van de tekortkomingen van het boek. Het is geen makkelijke of toegankelijke kost. Alles staat op scherp: zwart-wit, zonder schaduwen of grijswaarden. Dit boek pulseert met passie en dat maakt het zowel aanlokkelijk als gevaarlijk voor de beginnende lezer over dit onderwerp. Er is plaats voor een breed spectrum aan ervaringen maar geen plaats voor nuances. Het boek geeft voornamelijk de ervaringen en zienswijzen weer van de (Ultra-) Orthodoxie. In het boek worden aannames en uitspraken gedaan over vrouwen, seksualiteit, lichaam en (rabbinaal en patriarchaal) gezag die voor liberalere of feministische lezers behoorlijk rauw op het dak kunnen vallen.

Toch ben ik dankbaar dat de schrijfster mij op deze ontdekkingsreis heeft meegenomen. Maar wat ik miste in haar boek was nuancering en een bredere representatie van wat het mikwe voor vrouwen (en mannen!) kan betekenen. Mildere en gematigde stemmen en interpretaties van de Halacha (Joodse wet) omtrent taharat hamisjpacha (deze huwelijkse wetten) ontbreken.
Helaas wordt het daarom voor niet- (of Modern) Orthodoxe mikwegebruiksters tamelijk moeilijk gemaakt om met het verhaal te identificeren. Dat is een gemiste kans. Nu het mikwe in het Progressieve, Liberale en Conservative Jodendom een opmars maakt is het juist belangrijk om over literatuur te beschikken die de gebruiken en concepten rondom het mikwe, de vrouwelijke cyclus en de heiliging van seksualiteit in een vrouwvriendelijke en moderne context kan plaatsen. Wat dat betreft slaagt Varda Polak-Sahm daar maar deels in. Teveel van haar verhalen kunnen weerstand opwekken bij de moderne of feministische lezer.
Dit alles maakt het boek dus eerder tot een handleiding 'mikwe voor gevorderden'.

Nu nog hopen op een boek dat dit zelfde thema behandelt vanuit de ervaringen van niet- of Modern Orthodoxe mikwegebruiksters. Het zou prachtig zijn om een relaas te lezen dat dit (nog onontgonnen) gebied verkent.
Ondanks mijn kritische kanttekeningen lof voor Polak-Sahm's boek. Lof voor de durf en integriteit waarmee het geschreven is en voor de moed van alle (Orthodoxe) vrouwen die ons bekend hebben gemaakt met hun Huis van Geheimen.
Ik wacht met spanning op een eigentijds en toegankelijk vervolg.

__________________________

Na het lezen van dit boek, las ik een paar weken later per toeval een boekbespreking van 'The House of Secrets' in het NIW (Nieuw Israëlietisch Weekblad). Ik heb dit artikel van Esther Voet met veel plezier gelezen.
In het kader van het mikwe dat de Liberaal Joodse Gemeente van Amsterdam in de nieuwe sjoel aan het bouwen is, heb ik een brief met enig aanvullend commentaar in reactie op het artikel gestuurd. Dit is door de redactie geplaatst. Beide stukken kunt u als scans vinden achter de volgende link.

( Klik hier voor het artikel uit het NIW en mijn ingezonden brief. )

I must admit; some things are remarkably Dutch about me and one of those things is my complete happiness to discuss sexual matters in a spirt of openness. (Although I suspect that having both parents in the mental health industry might have had something to do with that too - I was reared on Freud).
So, I was excited to hear about the project of a former schoolmate (and future colleague, God willing) of mine: Rabbi Danya Ruttenberg. She had edited Yentl's Revenge and written her own book Surprised by God before bringing to light (as we say in Hebrew) her latest (editorial) work: The Passionate Torah.

As soon as this anthology of essays discussing Judaism and sexuality came out, I rushed to the library to read it.
As suggestive as the sexy cover with the ketubah hanging over the unmade bed is, be not mistaken: 'sexy' doesn't begin to describe this intelligent and cutting-edge anthology with its stellar contributors.
'The Passionate Torah''s sex-appeal is not steeped in graphic depictions of eroticism but rather in rigorous and daring scholarship. Divided in three sections according to the Buberian worldview of relationships (I-It, I-Thou and We-Thou), the various contributors write about anything. From a fresh approach to hilchot niddah/family purity laws, winding through controversial discussions on the eroticism of Jew-Gentile relationships, to a reconstruction of a progressive form of tzniut (modesty). Other topics ranged from prostitution, the Sotah trial as rabbinic pornography, queer theology and masturbation.

Although the book is not as sexy as the cover suggests, it is tantalizing in its courage to 'go there' and discuss issues that are taboo, villified or just plainly misunderstood. Some of the stellar contributors are Jay Michaelson, (female Orthodox) Rabbi Haviva Ner-David and Rabbi Elliot Dorff.
Pieces that really had me riveted was "Queering God, Torah and Israel" by Jay Michaelson as he constructed a more gender-fluid and queer theology understanding God to be the biggest dragqueen and gender-bender of them all. Not only is this liberating to GLBT people but also helpful to heterosexuals who would like to expand their experience of gender and the Divine.
Danya Ruttenberg's piece "Towards a New Tznïut" was both brave and innovative in her insistence of addressing subject matter that has traditionally been the jurisdiction of Orthodoxy (and men). With great sensitivity to women, their bodies and self-images, Ruttenberg crafts a new vision of dressing with self-love and self-respect.
In terms of theoretical discussion for practical application, Haviva Ner-David lowers the threshold on the ancient mitzvah of mikveh and Family Purity by offering alternative readings and practices helpful to non-Orthodox Jews.
Finally the book closes in a vein of Messianic hope with Arthur Waskow's "Eden for Grown Ups" in which he cites the Song of Songs as a new ethic and eros helping us to understand our relationship to our sexuality, our planet and to the Divine.

"The Passionate Torah" is a beautifully crafted and balanced piece of work that manages to combine inclusivity with an engagement of traditional Jewish texts and traditions. As a traditionally-observant but progressively-minded Jew, it was heartening to read essays on gender and queer issues side by side studies of Talmudic passages and ancient observances.
In conclusion, I have high praise for "The Passionate Torah", which should be a must-read for every (formal or informal) student of Judaism. However, a mild critique remains. As I read the various essays, I sometimes found myself a little resistant to the (righteous) indignation the writers brought to our ancient texts. Maybe I am overly apologetic (or helplessly naive) in my reading of Biblical or Talmudic texts, or maybe I take a feminist worldview for granted, but I felt that I did not really need that anger. I didn't find that anger conducive to the reading of the book and found it a little distracting: don't we all know by now that most of Jewish (and human) history is patriarchal? I am far more interested in finding a way of overcoming that and making women and men love themselves, each other and Judaism within their own (denominational) framework and terms.

Apart from this mild critique, "The Passionate Torah" is a wonderful book. I also think it would be great if it could have a companion volume in which the abstract discussions of this volume are illustrated by real life experiences and examples--this would help these discussions come to life in rich and meaningful ways.

All in all, this book is worth your time and money and skillfully balances modernity and tradition--no easy feat. Sexy? That it is not. But it's title is accurate in one regard: this book will make you passionate about Judaism. And dare I say it? That's sexy.

As a Dutch Jew who has done a fair bit of sailing myself, Edward Kritzler's book "Jewish Pirates of the Caribbean" was a double treat for me.

Judaism, the Holy Inquisition, the upstart Republic of the Netherlands and... pirates?!
This volatile mix is cemented into Kritzler's tour-de-force historical account that you simply can't put down once you've picked it up.

"Jewish Pirates of the Caribbean" maps out the journeys of intrepid Sephardi Jewish travelers: first as merchants and then later also as 'privateers' (pirates). Initially forced into the New World by the Inquisition, these Jews - as Kritzler puts it - carved out a niche for themselves in a hostile world. Kritzler, a Jewish Jamaican historian and author, colorfully describes the Jews' momentous trek from being Spanish conversos (crypto-Jews) who followed Columbus in his wake to finding citizenry in the Republic of the Netherlands and England.

This beautifully-crafted book is an absolute page-turner and makes delicious (Shabbat) reading. The writing is gripping and there's the added bonus of infotainment; after all you pick up a chunk of Western history along the way. Kritzler's easy writing doesn't betray his rigorous scholarship (pages and pages of footnotes in the back). The book presents an engaging and educational account of the Age of Discovery and of the role of piracy. Not as peripheral as we are inclined to believe, pirates were cunning and entrepreneurial and were important actors during this historical epoch. Without wanting to romanticize the crueller aspects of piracy, the privateers did sometimes sow the seeds for proto-communalist or democratic structures (it is the red flag raised on mutinous ships that became the symbol of Socialism) in their challenging of autocratic regimes.

Of course, none of this is entirely new to the reader. What is new and even inspirational to the reader is the Jewish role in all of this. Although it is well-known that Jews established themselves in the New World from early on, their role in privateering had not been much elucidated. To read about Jews who were unafraid to take destiny into their own hands and to stand up to the oppression they faced through courage, faith and wit is more than inspirational and is a story that can't be told often enough. Frankly, it will change your perception of Jews in the late Medieval, early Modern period.
The brilliance of Kritzler's book is that one is made to feel entirely sympathetic to the lot of the Jewish pirates (and merchants) even if they acquired their wealth and freedom through deceit and even violence. One cannot help but rebelliously feel solidarity in this sweeping saga pitted against the forces of bigotry.

My only real criticism of the book is both historical and political in nature. As sympathetic as I found the account of the Jewish rogue traders and sojourners, as lacking I found the account towards other minorities who suffered with (or sometimes even at the hands of) the merchants and pirates. The book mentions very little about the position and treatment of women and women only feature in the wings as prostitutes or wives. Also, lower class workers and immigrants into the New World receive very little treatment. More importantly, the book almost circumvents the issue of slavery and colonialism. Yes, the book mentions the maltreatment, abuse and annihilation of both Native Caribbean/American and imported African populations but only as a footnote in the greater Jewish narrative. Essentially, the spectular story in the book is the story of the elite. A repressed elite, but still an elite often commanding huge wealth needed to sway their fate.

This bias in the book bothered me on two levels: as an anthropologist, I don't find it a fair representation of facts. The stories of slaves and 'Indians' are just as relevant (if not more relevant) in how history was shaped. And as a Jew it made me uncomfortable: our suffering should immediately generate a concern for the sufferings of others.
Jews, just like non-Jews at the time, were slave-traders and sometimes even owners. Fine ships, glittering gold and silver mines, grand houses, luxurious fabrics and spices that so evocatively illustrate this era in the book were produced by the blood, sweat and tears of these slaves. I don't think the author purposely or callously side-stepped this issue but it would have made the book all the richer, more nuanced and truly morally relevant if Kritzler would have made those connections.

Apart from this criticism, the book is simply a wonderful read: an incredible journey into a world both magical and real.
If you are interested in Caribbean and American history, in Judaism or simply in the guts 'n glory of the pirate world, this book is for you.
In short, pick up a copy and say arrrr!